Inspiratie wantrouw ik ten zeerste

Otto Ketting in het kort

Otto Ketting wordt in 1935 in Amsterdam geboren als zoon van de componist Piet Ketting en de als pianiste opgeleide Grace Knaap. In dezelfde tijd dat hij in de schoolband van het Barlaeus trompet speelt, componeert hij zijn eerste stukken, waaronder zijn officiële, op 17-jarige leeftijd voltooide opus 1, Praeludium en fuga 1952 & Fuga 1953. Hij verlaat het gymnasium voortijdig om trompet te studeren aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, waar hij afstudeert met een Concertino voor twee trompetten en orkest (1958) van eigen makelij. Hij volgt geen systematische compositielessen maar gaat naar behoefte te rade bij zowel zijn vader als Hendrik Andriessen. Nadat hij in 1958 met zijn modernistische Due canzoni voor de tweede keer de Gaudeamusprijs heeft gewonnen en een jaar later opzien heeft gebaard met een expressionistische, op Alban Berg geïnspireerde Eerste symfonie, reist hij in 1961 af naar München om zich verder te bekwamen bij Karl Amadeus Hartmann.

In 1962 zet hij een punt achter zijn carrière als trompettist, die zich vooral in het Residentie Orkest heeft afgespeeld maar ook de amusementsmuziek.

In de jaren zestig, een periode van experiment en onderzoek, verplaatst Ketting zijn werkterrein in belangrijke mate van concertmuziek naar film- en toneelmuziek. Zijn bekendste score is ongetwijfeld die bij de documentaire Alleman (1963) van Bert Haanstra, nog altijd een van de meest bekeken Nederlandse films. Maar de partituur die niet zozeer het meest gehoord als wel het meest beluisterd is – en trouwens ook het vaakst uitgevoerd, alleen al tijdens zijn leven 180 keer – is die van Time Machine. Met de high energy-klanken van dit werk keert Ketting in 1972 van de ene dag op de andere terug in de frontlinie van de nieuwe muziek.

In de hierop volgende decennia ontpopt Ketting zich steeds vaker tot een componist van het grote, symfonische gebaar. Elegant manoeuvrerend tussen monumentaliteit en lichtvoetigheid, uitbundigheid en intimiteit, eenvoud en complexiteit, culmineert het oeuvre in composities als The light of the sun (1978), Monumentum (1983), het vierluik De overtocht (1992), Het oponthoud (1993), De aankomst (1993) en Kom, over de zeeën (1994), Trajecten (2008) en ten slotte vijf symfonieën, waarvan vooral de Vierde (2007) en Zesde (2011) nieuwe muzikale horizonten verkennen. Ithaka (1986), zijn enige ‘echte’ opera, mag dan sneven op de planken, geen werk vat de essentie van Kettings universum completer en suggestiever samen dan dit schimmige verhaal op de grens van droom en werkelijkheid.

Behalve als componist is Ketting al deze jaren actief als dirigent, als publicist en als docent instrumentatie, compositie en ensemblespel aan zowel het Rotterdams Conservatorium (1967-1971, 1978-1991) als het Koninklijk Conservatorium in Den Haag (1971-1974).

Ketting was tweemaal getrouwd, eerst met beeldend kunstenares Maria Neefjes, met wie hij een dochter kreeg, later met Gaby van Otterloo, dochter van de dirigent Willem van Otterloo, die al in 1957 Kettings Sinfonietta (1954) uitvoerde. In 2012, het jaar waarin hij het trio Dubrovnik, zijn 134^ste en laatste compositie voltooide, overleed Otto Ketting op 77-jarige leeftijd in Den Haag.

(E.S.)

Over Elmer Schönberger

Elmer Schönberger (1950) is musicoloog, componist en schrijver van fictie (romans, toneel) en non-fictie (muziek). Hij schreef decennialang voor Vrij Nederland over muziek en publiceerde onder meer De kunst van het kruitverschieten, Het gebroken oor en Hier rust Schönberger. Samen met Louis Andriessen schreef hij Het apollinisch uurwerk, een zowel in het Engels, Russisch als Italiaans vertaald standaardwerk over Igor Stravinsky. Tot zijn belangrijkste composities van het laatste decennium behoren de dramatische cantate La fuga del tempo, het op Giacometti geïnspireerde Achttien dagen en de vocaal-instrumentale cyclus Gezien Hercules Segers.
Uitgebreide informatie is te vinden op www.elmerschonberger.com.